ویرایش و تنظیم تصاویر

بررسی منوی Image

منوی ایمیج در فتوشاپ شامل امکانات تغییر ویژگی‌های تصویر، اصلاح نور و رنگ تصویر، تغییر اندازه، چرخش تصویر، برعکس کردن تصویر و… است.

اولین گزینه‌ی این منو تعیین مد تصویر می‌باشد.

انواع مد تصویر

در مد Bitmap تنها دو رنگ سفید و سیاه خواهیم داشت و در مد Indexed Color نیز طیف رنگی شامل 256 رنگ است (دلیل پایین بودن کیفیت تصاویر GIF این است که تنها از همین رنگ‌ها استفاده می‌کند). در مد Grayscale تنها امکان استفاده از رنگ‌های سیاه، 254 رنگ خاکستری (طیف پررنگ تا کم‌رنگ) و سفید وجود دارد.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که برای سیاه و سفید کردن تصاویر نباید به هیچ‌وجه از مد Grayscale استفاده کرد. چون در این حالت حتی اگر تصویری رنگی به پروژه اضافه کنیم سیاه و سفید می‌شود. به جای آن بهتر است از گزینه‌های دیگری که در ادامه گفته می‌شود برای سیاه و سفید کردن تصاویر استفاده کنیم. در این صورت مد تصویر همچنان رنگی است. اما پیکسل ها از نقاط رنگی انتخاب نشده‌اند و می‌توان به تصویر لایه‌ی رنگی اضافه نمود.

هنگامی از مد Grayscale استفاده می‌کنیم که بخواهیم پرینت سیاه و سفید بگیریم و یا بخواهیم تصویر را به مد Bitmap یا Duotone ببریم. چون امکان تبدیل مستقیم مد تصویر به این دو وجود ندارد و باید از مد Grayscale به عنوان واسطه استفاده کنیم.

در مد Bitmap پیکسل‌ها حاوی کوچک‌ترین حجم اطلاعات هستند. چون یا سفید هستند و یا سیاه. با مد RGB مقایسه کنید که باید در یک پیکسل ذخیره شود که رنگش کدام رنگ از 16 میلیون حالت ممکن برای این مد است.

در مد Duotone می‌توان از دو رنگ تا چهار رنگ در طراحی خود استفاده کرد. شاید بسیاری از کتاب‌ها را دیده باشید که رنگی نیستند ولی حاشیه‌ها و یا کلمات مهم‌شان با یک رنگ دیگر است و از یک رنگ دیگر هم به جز مشکی استفاده کرده‌اند. پس از انتخاب این مد پنجره‌ای باز می‌شود که تعداد و رنگ‌ها را می‌پرسد. presetهای این پنجره نیز بسیار متنوع هستند. همچنین در کنار هر کانال (رنگ) نموداری وجود دارد که می‌تواند تیرگی و روشنی رنگ را مشخص کند. حالت این نمودارها بسیار شبیه به نمودار Curve است که در همین فصل بررسی‌اش کرده‌ایم.

در مد RGB امکان استفاده از حدود شانزده میلیون رنگ (نور) وجود دارد (مقدار دقیق این عدد برابر 16 به توان 6 است).

RGB سرواژه‌ای از نام رنگ‌های قرمز، سبز و آبی است که سه نور اصلی هستند (مد RGB به نمایش رنگ با استفاده از نور می‌پردازد؛ یعنی نمایش آن‌ها بر روی مانیتور برخلاف مد CMYK که به نمایش رنگ با استفاده از چاپ (جوهر پرینتر) می‌پردازد).

همه‌ی شانزده میلیون رنگ (نور) از ترکیب نسبی این سه رنگ تشکیل می‌شوند و ترکیب این سه رنگ با حداکثر شدتشان برابر نور سفید است. برخلاف رنگ بر رویِ کاغذ که ترکیب همه‌ی آن‌ها با حداکثر شدتشان رنگ مشکی است. سفید بودن ترکیب تمام طول‌موج‌های مرئی با قرص نیوتون و البته منشور در علوم مدرسه اثبات می‌شود.

در این مد اگر هیچ‌کدام از نورهای قرمز، سبز و آبی وجود نداشته باشند رنگ سیاه خواهیم داشت (تاریکی مطلق). اما در مد CMYK در صورت نبود هیچ رنگی رنگ سفید خواهیم داشت (کاغذ سفیدرنگ).

هر یک از سه نور قرمز، سبز و آبی می‌توانند 256 (16 به توان 2) شدت مختلف داشته باشند. هر چه شدت بیشتر باشد ترکیب آن رنگ تأثیر بیشتری بر روی رنگ اصلی خواهد گذاشت.

برای مثال:

16 میلیون رنگ حاصل عدد 256 به توان 3 هستند که توان 3 مربوط به سه رنگ اصلی است و 256 تعداد حالات ممکن برای شدت هر رنگ می‌باشد.

برای درک بهتر این موضوع کافی است اتاقی بدون هیچ نوری را در نظر بگیریم. در این اتاق سه نورافکن با نورهای قرمز، سبز و آبی موجود است و هر کدام می‌توانند با 256 شدت مختلف تابش کنند.

در مد RGB هر یک از 16 میلیون رنگ کدی اختصاصی دارند که به کد هگزادسیمال (hexadecimal یا به اختصار hex به معنی «در مبنای 16») معروف است. کد هگزادسیمال کدی شش رقمی به صورت زیر است که در استخر رنگ فتوشاپ در کنار علامت نامبرساین (#) قرار دارد.

دو رقم اول مربوط به میزان شدت رنگ قرمز، دو رقم دوم مربوط به میزان شدت رنگ سبز و دو رقم سوم مربوط به میزان شدت رنگ آبی است. اما اعداد فوق بر مبنای 16 هستند و یک عدد دو رقمی در مبنای 16 می تواند بیانگر 256 عدد مختلف باشد. پس حالا علت توان 6 را در پایه‌ی 16 مشخص شد.

ارقام در مبنای 16 به ترتیب ارزش برابرند با:

0-1-2-3-4-5-6-7-8-9

و پس از آن:

A-B-C-D-E-F

کد هگزادسیمال چند رنگ آورده شده است که با توضیحات بالا قابل تفسیر هستند:

نکته

در طیف رنگی سیاه و سفید مقادیر G ،R و B لزوماً با هم برابرند.

البته که کندوکاو کردن کد هگزادسیمال در سطح مبتدی بی‌مورد است. چرا که با استفاده از استخر رنگ فتوشاپ می‌توان خیلی آسان و با یک کلیک کد رنگ موردنظر را به دست آورد. از کد هگزادسیمال بیشتر در مباحث طراحی وب استفاده می‌شود.

از متد CMYK برای چاپ پروژه‌ها استفاده می‌شود. طیف رنگی CMYK محدودتر از RGB بوده و مخفف نام چهار رنگ Cyan (فیروزه‌ای)، Magenta (ارغوانی)، Yellow (زرد) و blacK (مشکی) است. شدت این چهار رنگ که همان چهار کارتریج یا تونر پرینتر هستند بر حسب درصد بیان می‌شود.

اما سوالی که پیش می‌آید این است که چرا اسم این مد را CMYB نگذاشته‌اند؟ و یا چرا با این که ترکیب این سه رنگ با هم سیاه می‌شود تونر جداگانه‌ای برای سیاه تعبیه شده است؟

پاسخ این است که با این که اساس این مد بر روی سه رنگ است. اما رنگ سیاهی که از همپوشانی این سه رنگ حاصل شود معمولاً چندان مناسب نیست (این سیاه به قهوه‌ای می‌زند و حالتی سه‌بعدی دارد که چشم را اذیت می‌کند). بنابراین از یک تونر سیاه کمکی استفاده می‌شود و چون این یک رنگ اصلی نیست در نامگذاری CMYK به جای B حرف K نماینده‌ی رنگ سیاه است.

تنظیم تصاویر

تنظیم تصاویر عبارت است از تنظیم نور، کنتراست، رنگ و… یک تصویر.

تمامی امکانات فتوشاپ در رابطه با تنظیم تصویر در منوی Image و زیرمنوی Adjustments قرار دارند.

دومین گزینه‌ی این منو Adjustments است که پنجره‌های گزینه‌های زیرمجموعه‌ی آن را پس از کلیک کردن بر روی آن‌ها بررسی می‌کنیم:

نکته

تغییراتی که با استفاده از این امکانات به وجود می‌آوریم بر کل پروژه اعمال نمی‌شوند. بلکه بر روی لایه‌ی فعال و یا ناحیه‌ی انتخابی (در صورت وجود) اعمال می‌شوند.

Brightness/Contrast

این پنجره شامل دو نوار لغزنده است. نوار لغزنده‌ی Brightness تنظیم‌کننده‌ی میزان تیرگی و روشنی تصویر است. با تغییر دادن این نوار پیکسل‌ها به یک نسبت روشن و یا تیره می‌شوند. نوار لغزنده‌ی دومی Contrast است که میزان تضاد پیکسل‌ها را با هم‌دیگر تنظیم می‌کند.

Levels

در این پنجره با همان نمودار موجود در پنل Histogram و سه لغزنده در محور x آن مواجه می‌شویم. با استفاده از تغییر مکان این سه لغزنده می‌توان تیرگی و روشنی تصویر را به مراتب حرفه‌ای‌تر از گزینه‌ی قبلی تنظیم کرد. در پایین این نمودار نوار لغزنده‌ی دیگری تحت عنوان Output Levels وجود دارد که تنظیم روشنایی تصویر را به صورت یکنواخت (مثل گزینه‌ی Brightness) بر عهده دارد. مشاهده‌ی تک‌تک presetهای این پنجره نیز خالی از لطف نخواهد بود.

Curves

این پنجره حرفه‌ای‌ترین پنجره‌ی تنظیم نور در فتوشاپ است. با استفاده از این نمودار می‌توانید تیرگی و روشنایی تصویر را بسیار دقیق‌تر از دو گزینه‌ی قبلی کم و زیاد کنید. همچنین در این پنجره تک‌تک کانال‌های تصویر نیز تفکیک شده‌اند. دو ابزار برای دستکاری نمودارها در اختیار شماست. یکی ابزار مارپیچی که در حالت پیش‌فرض فعال و آیکون آن (در بالا و سمت چپ پنجره) آبی رنگ است و با استفاده از آن می‌توان نقطه‌هایی روی نمودار گذاشت و با استفاده از آن شیب نمودار را تغییر داد و دیگری مداد که با استفاده از آن می‌توان به طور مستقیم در این پنجره نمودار مدنظر را کشید. اگر تقعر منحنی رو به پایین باشد مقدار رنگ کانال کاهش و اگر رو به بالا باشد مقدار رنگ افزایش خواهد یافت. البته این نمودار خیلی پیچیده‌تر از این حرف‌ها است.

Hue/Saturation

با استفاده از این پنجره می‌توانید رنگ لایه و یا ناحیه‌ی انتخابی خود را تغییر دهید. کافیست که نوار لغزنده‌ی Hue را جابجا کنید و شاهد تغییر طیف پیکسل‌ها باشید. از این نوار برای تغییر رنگ چشم، مو و… استفاده می‌شود. البته ناحیه‌ی مدنظر خود را باید با یکی از ابزارهای انتخاب، انتخاب کرده باشید در غیر این صورت کل لایه تغییر پیدا می‌کند. با استفاده از نوار لغزنده‌ی Saturation می‌توان غلظت رنگ‌ها را تنظیم کرد. این مقدار اگر مینیمم باشد تصویر سیاه و سفید خواهد شد (راه اولِ سیاه و سفید کردن تصاویر به صورت مناسب). نوار لغزنده‌ی Lightness هم پیکسل‌ها را به صورت ابتدایی و یک‌نواخت تیره و روشن می‌کند.

نکته

شاید برایتان سوال پیش بیاید که چرا در فتوشاپ این همه گزینه‌های تکراری هست. در جواب باید بگوییم که هر طراح پس از کسب مهارت از شیوه‌های خاص خودش طراحی را دنبال می‌کند. چون طراحی یک روند صفر تا صد و استاتیک نیست. بنابراین باید در تمامی روش‌های ممکن برای طراحی یک پروژه، گزینه‌های در دست طراح کامل باشند.

Black & White

دومین راهِ اصولی سیاه و سفید کردن یک تصویر بدون آسیب زدن به مد آن

Photo Filter

استفاده از این گزینه مثل این است که تصویر را در پشت یک طلق رنگی قرار بدهیم. شدت رنگ این طلق از طریق نوار لغزنده‌ی Density قابل تنظیم است. فیلترهای این گزینه می‌توانند در گرم و سرد کردن تصاویر یاری‌رسان باشند.

Invert

نگاتیو کردن

به جای استفاده از منوی Adjustments می‌توان از پنل Adjustments که یکی از کارآمدترین پنل‌های فتوشاپ است و شامل گلچینی از بهترین‌های این منو است استفاده کرد. این پنل به اندازه‌ای کامل هست که بتواند جایگزین گشت‌وگذار در آن منوی عریض و طویل بشود. با انتخاب هرکدام از آیکون‌های این پنل همان پنجره‌ها منتهی در ظاهری شبیه به پنل و بسیار شکیل‌تر باز می‌شوند. البته تغییراتی که از طریق منو ایجاد می‌کنیم مستقیم بر تصویر اعمال می‌شوند ولی تغییراتی که از طریق پنل اعمال می‌کنیم بر روی یک لایه‌ی خالی اعمال شده و لایه‌ی فوق به لایه‌ی اصلی سنجاق می‌شود (این دو در عمل هیچ تفاوتی ندارند؛ اما حالت دوم بهتر است چرا که اگر تغییرات را نپسندیدیم کافی است لایه‌ی تغییرات را حذف کنیم).

به بررسی ادامه‌ی منوی Image می‌پردازیم.

سه گزینه‌ی بعدی این منو یعنی Auto Contrast ،Auto Tone و Auto Color از پراستفاده‌ترین قابلیت‌های فتوشاپ هستند. اگر هنوز مهارت کافی برای کار کردن با زیرمجموعه‌های Adjustment را ندارید می‌توانید از این سه گزینه استفاده کنید که در آن‌ها فتوشاپ به صورت معجزه‌آسایی تصاویر خراب را به صورت اتوماتیک درست می‌کند. می‌توانید از یکی از این گزینه‌ها و یا بیشتر در یک تصویر استفاده کنید تا به نتیجه‌ی مطلوب برسید.

گزینه‌ی بعدی Image Size است که با آن می‌توان به تغییر ابعاد تصویر پرداخت. در قسمت Fit To می‌توان آن را به ابعاد کاغذهای مرسوم درآورد و یا با وارد کردن طول و عرض و انتخاب واحد آن را به صورت دستی تغییر داد. در صورتی که زنجیر بین طول و عرض فعال باشد (یعنی به رنگ آبی که با کلیک کردن روی آن به صورت فعال/غیرفعال در می‌آید) نسبت اصلی طول به عرض حفظ خواهد شد (فعال بودن زنجیر توصیه می‌شود).

گزینه‌ی Canvas Size برای تغییر اندازه‌ی بوم استفاده می‌شود. حالا چه این تغییر اندازه (Crop) کاهشی باشد و چه افزایشی (اگر یادتان باشد قبلاً گفتیم که می‌توان با کشیدن مرزهای Crop رو به بیرون بوم را بزرگ‌تر کرد). اما امکان اختصاصی این پنجره فلش‌ها هستند که می‌توانند مرزهای موردنظر ما را از تصویر اولیه و ثانویه سنجاق کنند. برای مثال اگر فلش سمت راست و بالا انتخاب شود و درصد بوم را زیاد کنیم تصویر ثانویه بزرگ‌تر خواهد بود. پس مقداری فضا اضافه می‌آید و چون جهت فلش گزینه‌ی انتخابی ما به مرزهای بالا و راست اشاره می‌کند پس در این دو مرز سنجاق خواهد شد و اندازه‌ی بوم از سمت پایین و چپ گسترش خواهد یافت (در مورد کاهش اندازه بوم نیز صدق می‌کند). اگر گزینه‌ی Relative تیک‌دار نباشد مقادیری که در طول و عرض نوشته شده‌اند طول و عرض کامل تصویر خواهند بود؛ اما اگر این گزینه تیک‌دار باشد مقادیر طول و عرض تنها مقدار کاهش یا افزایش تصویر را مشخص می‌کنند (اگر عدد مثبت باشد اضافه و اگر منفی باشد کاهش خواهد یافت) که این مقادیر به درصد و از نوار کشویی سمت راستشان می‌توانند به واحدهایی نظیر پیکسل و… تغییر پیدا کنند. اگر فلشی انتخاب نشود گسترش و یا کاهش از چهار طرف یکسان خواهد بود. همچنین در قسمت Convas extension color می‌توان مشخص کرد که فضای خالی ایجاد شده چه رنگی داشته باشد.

از گزینه‌ی Image Rotation برای چرخش تصویر استفاده می‌شود. زیرمجموعه‌های این گزینه عبارت‌اند از 180 که تصویر را 180 درجه می‌چرخاند و دو گزینه‌ی بعدی که تصویر را 90 درجه می‌چرخانند (ساعت‌گرد و پادساعت‌گرد). همچنین با گزینه‌ی Arbitrary می‌توان درجه‌ی دلخواه را وارد کرد. با استفاده از دو گزینه‌ی Flip Canvas Horizontal و Flip Canvas Vertical نیز می‌توان بوم (کل پروژه) را به صورت عمودی و افقی آینه‌وار چرخاند.

نکته

در صورتی که قصد اعمال تغییرات منوی Image Rotation را تنها بر روی یک لایه (و یا ناحیه‌ی انتخابی) دارید و نه بر روی کل پروژه کافی است که ابتدا آن لایه یا ناحیه را با Ctrl+T انتخاب کرده و سپس در نوار ابزاری که نمایش داده می‌شود تنظیمات موردنظر را وارد کنید. برای مثال با گذاشتن یک منفی ساده در پشت عدد موجود در W می‌توانید تصویر را به صورت آینه‌وار بچرخانید و…

نکته

در نوار ابزاری که در نکته‌ی بالا به آن اشاره شد دو متغیر با نام‌های X و Y وجود دارند که موقعیت لایه/ناحیه‌ی انتخابی را در صفحه‌ی مختصات پروژه مشخص می‌کنند. گاهی اوقات که وسط‌چین کردن لایه‌ها (نسبت به محور عمودی، افقی و یا هردو) حائز اهمیت است کافی است که نصف طول و عرض را در جعبه‌ی این متغیرها وارد کنیم. البته در نسخه‌های جدید فتوشاپ دیگر نیازی به یافتن وسط طول و عرض تصاویر نیست. چرا که هنگام drag کردن یک لایه به اواسط طول و عرض بوم، آن‌ها به صورت خطوطی بنفش رنگ خود را نشان داده و وسط طول و عرض را مشخص می‌کنند.

گزینه‌ی Crop برای بریدن تصویر استفاده می‌شود. برای بریدن تصویر پس از انتخاب ناحیه‌ی موردنظر توسط ابزار برش سه راه وجود دارد: 1- کلیک کردن بر روی تیک موجود در نوار ابزار. 2- فشردن کلید اینتر. 3- انتخاب این گزینه

با استفاده از گزینه‌ی Duplicate نیز می‌توان یک کپی به عنوان بک‌آپ از پروژه گرفت تا در صورت انجام تغییرات مخرب نسخه‌ای از پروژه‌ی قبلی باقی بماند.

آخرین نکته‌ای که در این بخش بیان می‌شود گزینه‌ای در نوار ابزار Move Tool به نام Show Transform Controls است که اگر تیک‌دار شود این امکان را می‌دهد که در صورت انتخاب این ابزار حاشیه‌ای دور لایه‌ی فعال و یا ناحیه‌ی انتخابی نشان داده شود تا اعمال تغییرات با آگاهی بیشتری صورت بگیرد. همچنین امکان Auto-Select شدن ابزار Move Tool با نگه داشتن کلید Ctrl وجود دارد (اگر تیک گزینه‌ی Auto-Select زده شده باشد با نگه داشتن کلید Ctrl حالت Auto-Select غیرفعال می‌شود).

سایر گزینه‌های منوی ایمیج

با استفاده از گزینه‌ی Image Size می‌توان سایز تصویر را تغییر داد. با استفاده از زیرمجموعه‌های Image Rotation نیز می‌توان اقدام به چرخاندن و معکوس کردن عمودی و افقی تصویر نمود.

بررسی گزینه‌ی Transform (دگرگونی) از منوی Edit

یکی دیگر از منوهای کاربردی برای ویرایش و دستکاری تصاویر منوی Edit می‌باشد. با استفاده از زیرمجموعه‌های گزینه‌ی Transform این منو می‌توان دگرگونی‌هایی را در موقعیت پیکسل‌های لایه‌ی فعال به وجود آورد.

کاری که با فشردن Ctrl+T می‌کنیم نیز نوعی دگرگونی است (ترکیبی از تغییر اندازه و چرخش) و دستورات فوق شباهت زیادی با عملکرد آن دارند.

نکته

در صورتی که Ctrl+T را فشار دهیم در اطراف لایه هشت گیره‌ی مربعی ظاهر می‌شود که با راست کلیک بر روی آن‌ها نیز می‌توان منوی Transform را باز کرد.

نکته

در هنگام پیچ‌وتاب دادن به لایه (Warp) در نوار ابزار امکان تعیین نوع پیچ‌وتاب (منحنی، موج، پرچم و…) وجود دارد. همچنین در صورت انتخاب Custom می‌توان با استفاده از دستگیره‌های اطراف لایه به صورت دستی به پیچ‌وتاب دادن به آن پرداخت.

بازگردانی ویرایش (Undo)

گاهی اوقات در فتوشاپ ویرایش اشتباهی صورت می‌پذیرد. برای بازگرداندن ویرایش از کلیدهای Ctrl+Z استفاده می‌شود که با یک بار فشردن آخرین ویرایش برگردانده شده و با دوباره فشردن این دو کلید ویرایش مجددا اعمال می‌شود. برای بازگردانی بیش از یک ویرایش از کلیدهای Ctrl+Alt+Z استفاده می‌شود (حرکت رو به عقب) و برای اعمال ویرایش‌ها (حرکت رو به جلو) از کلیدهای Ctrl+Shif+Z استفاده می‌شود. در هرکدام از این دو حالت با فشردن Ctrl+Z پروژه به آخرین ویرایش خود (اعمال مجدد تمام ویرایش‌ها) بازگردانده می‌شود.

به طور پیش‌فرض 20 ویرایش آخر در فتوشاپ ثبت می‌شود. برای تغییر این مقدار از منوی Edit گزینه‌ی Preferences و سپس …Performance را انتخاب کرده و سپس در پنجره‌ی باز شده در قسمت History States مقدار دلخواه خود را وارد کنید. دیدن لیست آخرین تغییرات و مدیریت دانه‌به‌دانه‌ی آن‌ها از طریق پنل History امکان‌پذیر است.